Ellen Groothuis 1962-2023

Het is een vreselijke mix. Ellen Groothuis uit Goor draagt de muzikale genen van haar vader. Maar ’s lands eerste vrouwelijke tamboer-maître en zangeres heeft nóg een erfelijke aanleg. Voor doofheid.

Haar eerste grote optreden is in rellerig Amsterdam, bij de kroning van koningin Beatrix in 1980. Het maakt indruk. Als Ellen Groothuis-Besselink 50 wordt, zingt en swingt ze voor het laatst met de bigband van muziekvereniging Apollo uit Goor. Ze wordt doof door de erfelijke gehoorziekte DFNA9. Ze verruilt lyra en bazuin voor pen en papier. Een camera wordt haar ‘stem’. “Ellen ademde Apollo.”

De parallellen met haar ouders zijn frappant. Vader Henk Besselink geeft muzikaliteit door. Ellen en haar broertje Benedict zingen Avé Maria loepzuiver, schoolhoofd Hans Polman speelt piano. Senior wordt niet oud: 58. Ellen is net 60 als ze sterft, na een beroerte. Moeder Riet – in Goor bekend als ‘zuster Besselink’ – is door eenzelfde stroke getroffen en overleden (2019).

Mooie blonde meid

Ellen Besselink en Jan Groothuis zingen beiden in het jongerenkoor van de katholieke Petrus en Pauluskerk. “Die mooie, blonde meid voor mij keek vaker achterom dan naar de dirigent”, schetst de Gorenaar. De eerste poging om haar van dancing De Zon naar huis te brengen, strandt in schoonheid. Ellen is ‘m gesmeerd. Maar Jans tweede poging is ‘raak’: ze zoenen bij het afscheid. ‘Besje’ en hij krijgen verkering.

Oudejaarsdag 1980 stellen ze hun geliefden thuis voor. Vader Besselink is achterdochtig. Jan is haar tweede vriendje in veertien dagen. Ellens broertje is jaloers dat zuslief ‘gekaapt’ dreigt te worden. Dat slijt.

Vrouw als tamboer-maître

Ellen is al actief bij Apollo. De muziekvereniging, diep geworteld in de Goorse gemeenschap, vormt dé rode draad in haar leven. Ze begint op lyra en bazuin. Als eerste vrouw voltooit ze de opleiding tot tamboer-maître. Tot haar teleurstelling marcheert ze nooit voor de fanfare.

Ellen werkt dan in de bruidsmode en ontwerpt haar eigen jurk. Jan (61) vergelijkt haar met Lady Di. “Alleen was jij een veel mooier mens. Jij was Ellen Besselink. Of toch Groothuis. Ik betrapte je voor de spiegel, toen je oefende op het uitspreken van jouw nieuwe achternaam.”

Aangewezen op hormonen

Kinderen krijgen gaat ‘anders’. Het paar is aangewezen op het ziekenhuis, hormonen, stilliggen en maanden op bed. De strijd blijkt de moeite waard: Marnix wordt hun stoere en sociale zoon. In dochter Britt krijgen ze een millennium-surprise. Als de dokter zegt dat Ellen medio juni 2000 is uitgerekend, geeft ze een Goors antwoord: “Dat kan niet, dan moet ik optreden met de bigband tijdens het School- en Volksfeest…” Vast pandoer, de laatste junizaterdag in de tente.

Ongeveer 15 jaar geleden wordt Ellen duizelig; plotseling en heftig. Haar evenwicht valt uit, het gehoor wordt slechter en slechter. Specialisten in het Radboudumc Nijmegen stellen de diagnose: DFNA9. De genetische afwijking openbaart zich bij dragers meestal tussen hun 40ste en 50ste. Ellen moet muziek opgeven, van pianospel bij De Rakkertjes en PeePeetjes tot swingsessies.

Apollo blijft ze trouw. Als lid van de reiscommissie verzorgt ze trips met optredens in Luxemburg en Duitsland. “Ellen regelde het allemaal”, meldt het in memoriam. Soms met verhitte telefoontjes vooraf. Zij wordt secretaris (2009), Jan penningmeester. Hij bestiert een administratiekantoor.

‘Ellen van Tellingen’

Als huisfotograaf legt ze alles vast. Ze wordt ‘Ellen van Tellingen’ genoemd, naar de bekende paparazzo. “Dankzij haar affiniteit met fotografie en beheer van websites beschikt Apollo al jaren over een actuele en informatieve site”, schetst voorzitter Wim Semmekrot. “Ellen was en ademde Apollo.”

Ellen en Jan ontmoeten Arthur Robbesom, ook drager van het DFNA9-gen. Ze beginnen de stichting ‘De negende van …’, op haar vaders sterfdatum 16 december (2016). Ze strijden tegen erfelijke belasting. ‘Opgeven is geen optie’, wordt haar motto. Jan: “Je zei: ‘Wat mooi dat we zoiets negatiefs als DFNA9 een positieve draai kunnen geven’.” Ellen bouwt de eerste site ooit over de aandoening. Kennismakingsdagen worden druk bezocht. “We waren niet te stoppen”, memoreert Arthur Robbesom.

Compassievolle metgezel

Ellen komt in dienst van diens broer Rob, ook gendrager. De psycholoog runt een praktijk in Nijkerk, de Twentse wordt ondersteuner op afstand. Jan: “Ver voor corona was ze al thuiswerker.” Haar werkgever noemt Ellen tactvol en meelevend. Een boze patiënt laat ze zijn hart uitstorten. “Ze was een compassievolle metgezel.”

Ellen krijgt een beroerte (24 november). Ze ligt zes weken in diepe slaap op de intensive care van het MST in Enschede. Jan moet een eindgesprek over een gehoorimplantaat afzeggen. Haar 60ste verjaardag beleeft ze niet bewust. Ze verhuist naar het Borsthuis in Hengelo. Semmekrot bezoekt haar. “Bij het weggaan keek Ellen ons aan. Met het bekende glimlachje zei ze: ‘Jongens, gas d’r op!'” Ze overlijdt, net 60.

Fiftyfifty kans

Net als ma maken zoon Marnix en dochter Britt muziek bij Apollo. Of ook zij het DFNA9-gen dragen? Jan: “Dat weten we niet. Dat laten we bewust niet onderzoeken. Fiftyfifty kans, maar je kunt er niks mee als je het weet. En het komt in je medische dossier.” Met alle risico’s van dien.

Een afscheid in stijl. Zaal De Lijster in Usselo stroomt vol op Alright, Okay, You Win door Peggy Lee. Ellen heeft de song vaak gezongen met de bigband. Nu spat het uit crematoriumspeakers. Nogal opgewekt voor deze ‘omgeving’? Ellen ten voeten uit, legt uitvaartleidster Gea Katier- Buitenhuis uit. Swingend, soulvol en Apollo.

———————————————-

Ellen Groothuis-Besselink is op 12 december 1962 in Goor geboren en op 26 februari 2023 in Hengelo overleden.

bron: Bert Janssen- Tubantia